ความหมายซอฟต์แวร์ (software)
คือชุดคำสั่งหรือโปรแกรมคอมพิวเตอร์ที่เขียนขึ้นด้วยภาษาคอมพิวเตอร์
เพื่อสั่งให้คอมพิวเตอร์ทำงานตามลำดับขั้นตอนการที่คอมพิวเตอร์ทำงานตามที่เราต้องการอย่างมีประสิทธิภาพหรือไม่นั้นจึงขึ้นกับซอฟต์แวร์ที่สนับสนุนการทำงาน จึงต้องเลือกใช้ซอฟต์แวร์ให้เหมาะสมกับงาน
ซอฟต์แวร์หรือโปรแกรมที่พัฒนาขึ้นมาใช้กับคอมพิวเตอร์มีมาก โดยแบ่งได้ 2 ชนิด ได้แก่
1) ซอฟต์แวร์ระบบ (system software)
2) ซอฟต์แวร์ประยุกต์ (application software)
ซอฟต์แวร์ระบบ (system software)
หมายถึงโปรแกรมที่ทำหน้าที่ประสานการทำงาน ติดต่อการทำงาน ระหว่างฮาร์ดแวร์กับซอฟต์แวร์ประยุกต์
เพื่อให้ผู้ใช้สามารถใช้ software ได้อย่างมีประสิทธิภาพ และทำหน้าที่ในการจัดการ ระบบ ดูแลรักษาเครื่อง
การแปลภาษา ระดับต่ำ หรือระดับสูงให้เป็นภาษาเครื่องเพื่อให้เครื่องคอมพิวเตอร์ได้เข้าใจซึ่งแบ่งลักษณะการทำงาน
ได้ดังนี้
1) ระบบปฏิบัติการ (operating system)
2) ตัวแปลภาษา (language translator)
3) ยูทิลิตี้ (utility program)
4) ดีไวซ์ไดเวอร์ (device driver หรือ driver)
ระบบปฏิบัติการ (operating system)
ระบบปฏิบัติการ (operating system) หรือ โอเอส (OS) คือโปรแกรมที่ทำหน้าที่เป็นตัวกลางเชื่อมต่อระหว่างฮาร์ดแวร์ (hardware) กับ ซอฟต์แวร์ประยุกต์ทั่วไปซึ่งทำหน้าที่รับข้อมูลจากผู้ใช้อีกที โดยจะทำหน้าที่ควบคุมการแสดงผล การทำงานของฮาร์ดแวร์ ให้บริการกับซอฟต์แวร์ประยุกต์ทั่วไปในการรับส่งและจัดเก็บข้อมูลกับฮาร์ดแวร์ และจัดสรรการใช้ทรัพยากรระบบ (resources) ให้เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพโดยทั่วไประบบปฏิบัติการนั้น ไม่ได้มีแต่เฉพาะในคอมพิวเตอร์เท่านั้น แต่มีอยู่ในอุปกรณ์อิเล็คทรอนิกส์หลายชนิด เช่น โทรศัพท์มือถือ คอมพิวเตอร์พกพา พีดีเอ แท็บเล็ตต่างๆ โดยจะทำหน้าที่ควบคุมการทำงานของอุปกรณ์ต่างๆ และติดต่อกับผู้ใช้ผ่านโปรแกรมประยุกต์ (application) ตัวอย่างของระบบปฏิบัติการในคอมพิวเตอร์ ได้แก่ Windows, Linux, Mac OS, Solaris, Ubuntu ส่วนตัวอย่างของระบบปฏิบัติการใช้มือถือได้แก่ Windows Mobile, iOS, Android เป็นต้น โดยทั่วไปแบ่งเป็น 3 ประเภท คือ
software OS เป็นโปรแกรมที่ทำหน้าที่ควบคุมการทำงานของเครื่อง OS โดยส่วนใหญ่จะเป็น software OS เนื่องจากสามารถปรับปรุง แก้ไข พัฒนาได้ง่ายที่สุด
firmware OS เป็นโปรแกรมส่วนหนึ่งของคอมพิวเตอร์ ซึ่งก็คือ ไมโครโปรแกรม (microprogram) ซึ่งเกิดจากชุดคำสั่งที่ต่ำที่สุดของระบบควบคุมการทำงานของ cpu หลายๆ คำสั่งรวมกัน การแก้ไข พัฒนา ทำได้ค่อนข้างยากและเสียค่าใช้จ่ายสูง
hardware OS เป็น OS ที่สร้างจากอุปกรณ์อิเล็คทรอนิกส์ ทำหน้าที่เหมือน software OS แต่เนื่องจากเป็นส่วนหนึ่งของฮาร์ดแวร์ ทำให้การปรับปรุงแก้ไขทำได้ยาก และมีราคาแพง
หน้าที่ของระบบปฏิบัติการ
1. ติดต่อกับผู้ใช้ (user interface) เนื่องจาก OS ถูกสร้างขึ้นด้วยจุดประสงค์หลัก คือ เพื่ออำนวยความสะดวก
ในการทำงานแก่ผู้ใช้ โดยที่ผู้ใช้ ไม่จำเป็นต้องทราบการทำงานของฮาร์ดแวร์ ก็สามารถทำงานได้โดยง่าย ดังนั้นจึงต้องมีส่วนที่ทำหน้าที่ติดต่อกับผู้ใช้ในลักษณะที่ง่ายต่อการใช้งาน การติดต่อผู้ใช้มี 2 ลัษณะคือ
1) ส่วนติดต่อกับผู้ใช้แบบบรรทัดคำสั่ง (command-line user interface) ติดต่อกับผู้ใช้โดยผู้ใช้ต้องป้อนคำสั่งทีละคำสั่ง
รูปภาพตัวอย่างระบบปฏิบัติการที่ติดต่อแบบบรรทัดคำสั่ง
2) ส่วนติดต่อกับผู้ใช้แบบกราฟิก (Graphical User Interface : GUI) ติดต่อกับผู้ใช้ด้วยองค์ประกอบกราฟิก
เช่น ไอคอน (icon) แทนคำสั่ง โปรแกรม หน้าต่าง (window) เพื่อแสดงขอบเขตการทำงานของโปรแกรมบนเดสก์ทอป
รูปภาพตัวอย่างระบบปฏิบัติการที่ติดต่อแบบกราฟิก
2. ควบคุมการทำงานของคอมพิวเตอร์
OS เป็นตัวกลางที่เชื่อมต่อระหว่างผู้ใช้งานกับฮาร์ดแวร์ โดยผู้ใช้ ไม่จำเป็นต้องเข้าใจในการทำงานของฮาร์ดแวร์
ดังนั้น OS จึงมีหน้าที่ควบคุมการทำงานของฮาร์ดแวร์ต่าง ๆ เหล่านั้นแทนผู้ใช้ โดยจะมีส่วนประกอบเป็นรูทีน (ชุดคำสั่ง) ต่างๆ ซึ่งจะควบคุมอุปกรณ์แต่ละชนิด
3. จัดสรรทรัพยากรในระบบ
ในการทำงานของเครื่องคอมพิวเตอร์นั้น จำเป็นต้องใช้ทรัพยากรต่าง ๆ เช่น หน่วยประมวลผล หน่วยความจำ ซึ่งทรัพยากรเหล่านี้มีจำกัด จึงจำเป็นต้องมีการจัดสรรการใช้งานให้เกิดประโยชน์สูงสุด และทำให้การประมวลผลดำเนินไปอย่างมีประสิทธิภาพ ตัวอย่างซอฟต์แวร์ระบบปฏิบัติการ ได้แก่ Dos6.22,windows7,windows8, Macintosh Mac OS X 10, Unix, Linux และระบบปฏิบัติการมือถือ ตัวอย่างได้แก่android, ios, windows phone
ตัวอย่างซอฟต์แวร์ระบบ
1. Dos (Disk Operating system)ตัวอย่างไดแก่ Dos6.22
2. Windows ตัวอย่างไดแก่ windows7,windows8
3. Macintosh Mac OS X 10 , OS X 10
4. Unixตัวอย่างไดแก่ Solaris , AIX
5. Linuxตัวอย่างไดแก่ red hat , UBUNTU , LinuxTLE
6. ระบบปฏิบัติการมือถือตัวอย่างไดแก่ android, ios , windows phone